Faa’iidooyinka Caafimaad ee Apricot (Qare)

Apricot, oo af-Soomaali lagu yiraahdo qare, waa midho macaan oo hodan ku ah nafaqooyin badan oo muhiim u ah jirka bini’aadamka. Waxaa laga helaa wadamo badan oo leh cimilo kuleyl leh, gaar ahaan dalalka Aasiya iyo qaar ka mid ah kuwa ku yaalla bartamaha Yurub. Midhahan yar-yar ee huruudda ah waxay ka mid yihiin miraha ugu faa’iidada badan marka la eego caafimaadka guud ee jirka. Waxaa lagu cuni karaa qaab dabiici ah, la qalajiyey, ama xitaa laga sameeyo cabitaanno iyo maraqyo.

Midhaha apricot-ka waxay leeyihiin dhadhan macaan iyo udgoon u gaar ah, waxaana lagu bartay daawo dhaqameedka in muddo ah oo dheer. Waxaa la rumeysan yahay inay daawo u tahay dhowr xaaladood oo caafimaad, iyadoo cilmi-baadhis casri ahina ay xaqiijisay in ay leedahay waxyaabo muhiim ah sida antioxidants, fiitamiinno, iyo macdano kala duwan.

Nafaqooyinka ku jira Apricot

Qare waxa uu hodan ku yahay fiitamiinnada A, C, iyo E, iyo sidoo kale walxo muhiim ah sida potassium, beta-carotene, iyo fiber. Fiitamiin A waa mid aad muhiim ugu ah aragga iyo caafimaadka maqaarka. Beta-carotene, oo jirka u beddelo fiitamiin A, waxa uu ka caawiyaa ilaalinta unugyada indhaha iyo kahortagga daalka aragga.

Fiitamiin C waa antioxidant xoog leh oo ka hortaga waxyeelada uu keeno xag-jir (free radical), isla markaana sare u qaada awoodda difaaca jirka. Fiitamiin E isna waxa uu ilaaliyaa unugyada jirka oo uu ka difaacaa gabowga degdegga ah iyo cudurrada la xiriira burburka unugyada. Potassium-ku waxa uu muhiim u yahay cadaadiska dhiigga iyo shaqada murqaha.

Faa’iidooyinka Caafimaad

Caafimaadka indhaha
Apricot-ka waxa uu aad ugu fiican yahay caafimaadka indhaha maadaama uu hodan ku yahay fiitamiin A iyo beta-carotene. Labadan nafaqo waxay ka qeyb qaataan ilaalinta aragga, gaar ahaan marka qofku gaboobo. Sidoo kale, waxay yareeyaan khatarta laga qabo cudurrada indhaha sida indho-beelka (macular degeneration) iyo aragga habeenkii oo daciifa.
Kordhinta difaaca jirka
Fiitamiin C iyo antioxidants-ka kale ee ku jira apricot waxay kor u qaadaan awoodda jirka ee la dagaalanka jeermiska. Cunista apricot waxay kaa caawin kartaa in aad iska ilaaliso infekshannada fudud sida hargabka, qufaca iyo durayga.
Dheefshiidka
Apricot waxa uu hodan ku yahay fiber, taas oo ka dhigaysa mirahan kuwo si wanaagsan u taageera nidaamka dheefshiidka. Fiber-ku wuxuu ka hortagaa calool-fadhiga wuxuuna hagaajiyaa socodka saxarada. Waxa kale oo uu yareeyaa halista cudurrada ku dhaca xiidmaha sida cudurka mindhicirrada xasaasiga ah (IBS) iyo kansarka mindhicirka.
Ka hortagga cudurrada wadnaha
Maadaama uu apricot leeyahay antioxidants iyo potassium, waxa uu saameyn togan ku leeyahay caafimaadka wadnaha. Potassium-ku wuxuu yareeyaa cadaadiska dhiigga, halka antioxidants-ka ay ka hortagaan dufanka xumaanta ah (LDL cholesterol), taasoo yaraynaysa khatarta ah in xididdada dhiigga ay xirmaan. Intaas waxaa dheer, fiber-ku wuxuu hoos u dhigi karaa heerka kolestaroolka guud.
Caafimaadka maqaarka
Apricot waxa uu sare u qaadaa bilicda iyo caafimaadka maqaarka. Fiitamiinnada A iyo E ee ku jira waxay maqaarka ka ilaaliyaan qalaylka, gabowga, iyo dhaawacyada ay keento qoraxda. Saliidda laga helo iniinta apricot-ka ayaa sidoo kale loo isticmaalaa daryeelka maqaarka, gaar ahaan marka loo adeegsado sida saliid la mariyo wajiga ama jirka.
Kordhinta tamarta iyo xoogga
Midhaha apricot waxa ku jira sonkor dabiici ah oo si degdeg ah u siisa jirka tamar. Tani waxay gaar ahaan faa’iido u leedahay dadka ciyaartooyda ah ama kuwa u baahan xoog degdeg ah. Sidoo kale waxa ku jira carbohydrates-ka fudud oo u roon maskaxda iyo shaqada neerfaha.
Ka hortagga kansarka
Apricot waxa ku jira antioxidants sida beta-carotene, fiitamiin C, iyo polyphenols kuwaasoo ka hortaga waxyeelada unugyada ay keento oksidayn xad dhaaf ah. Qaar ka mid ah daraasadaha ayaa muujiyey in cunista miraha hodanka ku ah antioxidants-ka ay hoos u dhigaan khatarta cudurrada kansarka, gaar ahaan kuwa ku dhaca mindhicirka, caloosha, iyo sambabada.
Kordhinta caafimaadka lafaha
Macdanaha sida calcium, phosphorus, iron, iyo magnesium ee ku jira apricot waxay muhiim u yihiin xoogga iyo caafimaadka lafaha. Cunista joogtada ah ee apricot waxay ka hortagtaa lafo-dhacista (osteoporosis), gaar ahaan dadka da’da ah iyo dumarka marka ay gaaraan xilliga menopause-ka.
Ka hortagga fuuqbaxa
Apricot-ka cusub waxa uu leeyahay biyo badan, taasoo ka dhigaysa mid miro fiican u ah in lagu fuuqbaxo gaar ahaan xilliyada kulaylaha. Waxa kaloo uu ka caawiyaa jirka inuu hagaajiyo heerka biyaha iyo macdanaha (electrolytes) sida potassium iyo sodium.
Wax-ka-qabashada anemia-da (dhiig-yaraanta)
Apricot waxa ku jira bir (iron) iyo copper, kuwaasoo muhiim u ah soo saarista unugyada casaanka ah ee dhiigga. Cunista mirahan waxay ka caawin kartaa dadka qaba dhiig-yaraanta inay kordhiyaan heerka hemoglobin-ka dhiigooda.

Gabo Gabadii

Apricot-ka waa miro dabiici ah oo leh dhadhan macaan iyo faa’iidooyin caafimaad oo aan la koobi karin. Waxa uu door weyn ka ciyaaraa ilaalinta caafimaadka indhaha, wadnaha, maqaarka, iyo lafaha. Waxa uu sidoo kale yareeyaa halista cudurrada badan oo ay ka mid yihiin kansarka iyo cudurrada xididdada dhiigga. Cunista apricot-ka cusub ama midka qalalan, xitaa haddii uu yahay saliid laga keenay iniintiisa, waxay jirka u tahay tallaabo hor leh oo loo qaaday dhanka caafimaadka. Si kastaba ha ahaatee, waxaa muhiim ah in lagu cuno si dheellitiran, iyadoo laga fogaado xad-dhaaf si looga hortago waxyeello kasta oo iman karta.