Faa’iidooyinka Caafimaad ee Karootada
Karootadu waa khudrad aad loo jecel yahay oo caan ku ah midabkeeda oranjiiga ah iyo dhadhankeeda macaan. Waxaa laga helaa maaddooyin badan oo nafaqo leh, taasoo ka dhigaysa cunto muhiim u ah caafimaadka guud ee jirka. Waxa ay ka mid tahay khudaarta ugu hodansan beta-carotene, taas oo jirku u beddelo Vitamin A. Maaddadani waxay si weyn uga qayb qaadataa ilaalinta aragga, gaar ahaan marka ay iftiinka yartahay, waxayna gacan ka geysanaysaa caafimaadka maqaarka iyo kor u qaadidda awoodda difaaca jirka.
Intaa waxaa dheer, karootadu waa ilo fiican oo laga helo fiber badan, taas oo xoojisa shaqada mindhicirka isla markaana ka hortagta calool fadhiga. Waxay hagaajisaa dhaqdhaqaaqa dheefshiidka waxayna yareysaa halista cudurrada mindhicirka sida xanuunada mindhicirka weyn. Cunista karootada waxay kor u qaadaa awoodda difaaca jirka iyadoo ay ugu wacan tahay Vitamin C, oo xoojiya shaqada unugyada cad ee difaaca, taasoo ka hortagta caabuqyada fudud sida hargabka iyo durayga.
Karootadu sidoo kale waxay door muhiim ah ka ciyaartaa ilaalinta wadnaha. Waxay ka caawisaa dhimista kolestaroolka xun ee dhiigga, taasoo yareynaysa fursadda ah in dhiigga uu ku xirmo halbowlayaasha. Maaddooyinka antioxidant-ka ah ee ku jira sida lutein iyo lycopene waxay xoojiyaan caafimaadka wadnaha, halka kalooriyadaheeda hoose ay faa’iido u leeyihiin dadka doonaya inay miisaankooda ilaashadaan.
Waxaa intaas dheer, karootada waxaa lagu yaqaanaa awooddeeda ka hortagga kansarka. Maaddooyinka dabiiciga ah sida falcarinol iyo polyphenols waxay la dagaallamaan unugyada sababa koritaanka xanuunka kansarka, gaar ahaan noocyada sida kan mindhicirka iyo kan naasaha. Waxa kale oo ay kaalin weyn ka qaadataa nadiifinta jirka, iyadoo sifeysa beerka iyo dhiigga, kuna caawisa in jirku ka takhaluso sunta ku jirta.
Karootadu sidoo kale waa saaxiib fiican oo u wanaagsan caafimaadka maqaarka. Waxay yareysaa finan, qallaylka maqaarka, iyo calaamadaha gabowga. Cunisteedu waxay siin kartaa maqaarka dhalaal dabiici ah oo caafimaad qaba. Sidoo kale, casiirka karootada waxaa lagu marsadaa maqaarka si toos ah si loo daryeelo quruxda dibadda.
Aragga indhuhuna waa mid si gaar ah looga faa’iido marka la cuno karootada. Lutein iyo zeaxanthin oo ah maaddooyin kale oo muhiim ah, waxay hoos u dhigaan halista cudurrada indhaha ee la xiriira da’da. Karootadu waxay si weyn uga hortagtaa indho-beelka iyo cudurro sida macular degeneration iyo kataraktiga.
Ugu dambayn, karootadu waa cunto sahlan oo laga helo tamar degdeg ah. Waxaa ku jira sonkoro dabiici ah sida sucrose iyo fructose oo jirka si tartiib ah ugu sii daaya tamarta. Sidaas darteed, waa cunto aad ugu fiican dadka raba firfircooni, gaar ahaan subaxii ama inta lagu jiro shaqada maalintii.
Gabagabadii, karootadu waa khudrad leh qiimo caafimaad oo sareeya. Waxay la dagaallantaa cudurro badan, xoojisaa difaaca jirka, waxayna siisaa tamar iyo nafaqo muhiim ah. Waxaa habboon in si joogto ah loogu darsado cuntada, ha ahaato mid ceeriin ah, la kariyay ama casiir ahaan, si loo helo faa’iidooyinkeeda badan ee dabiiciga ah. Waa mid ka mid ah hadiyadaha dabiiciga ah ee daryeelka caafimaadka.
