Faa’iidooyinka Caafimaad ee Lowska
Lowsku waa mid ka mid ah miraha dhirta laga helo ee aadka loogu tixgaliyo dhanka nafaqada iyo caafimaadka guud. Waa mir midabkiisu u dhexeeyo bunni khafiif ah ilaa huruud, kana baxa dhirta yar yar ee cimilada kulul ku korta. Inkastoo dad badan u yaqaanaan miro fudud oo lagu cuno hilibka kaddib ama lagu darsado saladhka iyo macmacaanka, haddana lowsku waa kheyraad weyn oo dabiici ah oo jidhka aadamuhu si weyn uga faa’iidaysto.
Mid ka mid ah waxyaabaha ugu muhiimsan ee lowsku leeyahay waa nafaqooyin kala duwan oo uu jidhku u baahanyahay maalin kasta. Lowsku waxa uu hodan ku yahay dufan wanaagsan, borotiin, fiitamiinno, iyo macdano muhiim ah. Dufanka uu leeyahay waxaa lagu tiriyaa mid aan waxyeello lahayn oo ka qayb qaata ilaalinta caafimaadka wadnaha iyo xididdada dhiigga. Borotiinka ku jira lowskuna waxa uu gacan ka geystaa dhismaha murqaha, dib u dhiska unugyada, iyo hagaajinta hab-dhiska difaaca jidhka.
Intaa waxaa dheer, lowsku waxa uu ka kooban yahay maaddooyin ka hortaga caabuqa iyo gabowga unugyada. Waxa kale oo uu leeyahay maaddooyin yareeya fursadda uu qofku ku qaadi karo cudurrada wadnaha. Sidoo kale, cuntooyinka ay ku jiraan dufanka wanaagsan iyo fiitamiinada E-ga iyo B-ga ayaa lagu xasuustaa inay yareeyaan heerka kolestaroolka xun ee dhiigga, taasoo si toos ah uga hortagta buurnida iyo cadaadiska dhiigga.
Lowska waxaa sidoo kale ku jira macdano ay ka mid yihiin magnesium, zinc, iron, iyo calcium, kuwaas oo si weyn uga qayb qaata shaqada habdhiska neerfaha, samayska lafaha, iyo hagaajinta wareegga dhiigga. Magnesium-ka ku jira lowska waxa uu sidoo kale caawiyaa hurdo fiican, isagoo yareeya walbahaarka iyo daalka.
Cilmi baarisyo caafimaad ayaa muujinaya in dadka si joogto ah u cuna lowska ay yareeyaan khatarta ah in ay la kulmaan cudurka macaanka. Tani waxay sabab u tahay awoodda lowsku u leeyahay inuu maamulo heerarka sonkorta dhiigga, isagoo keena in sonkorta si tartiib ah ugu sii deysanto dhiigga. Arrintan ayaa u fiican dadka qaba macaanka nooca koowaad iyo kuwa qaba nooca labaadba.
Sidoo kale, lowsku waxa uu leeyahay faa’iidooyin la xiriira caafimaadka maskaxda. Fiitamiinada iyo saliidaha dabiiciga ah ee ku jira lowska ayaa caawiya kobcinta awoodda xusuusta iyo feejignaanta. Waxayna yareeyaan suurtagalnimada ah in qofku ku dhaco xanuunada maskaxda ku dhaca sida xusuus la’aanta ama dhimir-beelka.
Faa’iido kale oo muhiim ah ayaa ah in lowsku caawiyaa nidaaminta caloosha iyo dheef-shiidka. Fiber-ka ku jira lowsku waxa uu ka hortagaa calool-fadhiga, wuxuuna wanaajiyaa habka caloosha u shaqayso. Markaad si joogto ah u cunto lows, waxaad dareemaysaa dhereg degdeg ah taasoo kaa caawinaysa inaad ka fogaato cunis xad-dhaaf ah. Sidaas darteed, lowska waxaa loo tixgeliyaa cunto dabiici ah oo kaalmo weyn ka geysta dhimista miisaanka haddii si xadidan loo cuno.
Haweenka uurka leh ayaa sidoo kale ka faa’iidi kara lowska. Maaddooyinka uu ka kooban yahay, gaar ahaan folic acid-ka, ayaa muhiim u ah koritaanka caafimaadka ilmaha uurka ku jira. Waxa kale oo uu hooyada siinayaa tamar dheeraad ah iyo fiitamiino taageera hab-dhiska dhiigga.
Lowska waxa kale oo lagu tilmaamaa in uu yahay cunno hagaajisa maqaarka. Fiitamiinada E-ga iyo antioxidants-ka dabiiciga ah ee uu leeyahay waxay difaacaan maqaarka kana hortagaan in uu qalalo ama uu yeesho nabarro fudud. Cuntooyinka lagu daro lowska waxay si guud u wanaajiyaan muuqaalka maqaarka, kuna sii hayaan midabkiisa dabiiciga ah.
Sidaas awgeed, lowsku ma aha oo kaliya miro lagu raaxaysto, balse waa cunno caafimaadkeena dhamaan qaybihiisa wax weyn ka taraysa. Waxaa muhiim ah in loo isticmaalo si dheellitiran, si aanay dufanka ku jira uga noqon mid keena buurni ama culays aan loo baahnayn.
Ugu dambeyn, waxaa habboon in lowska loo arko qeyb ka mid ah nolol maalmeedka caafimaad qaba. Inaad cunto qadar yar oo lows ah maalin kasta waxay kuu noqon kartaa tallaabo fiican oo lagu daryeelo caafimaadka wadnaha, maskaxda, lafaha, maqaarka, iyo dheef-shiidka.
